Om te beginnen de Rheilffordd Ffestiniog ofwel Festiniog Railway. Deze spoorlijn werd al in 1836 geopend om leisteen vanuit de mijnen bij Blaenau Ffestiniog (Engelse uitspraak: blaynye) naar de kort daarvoor aangelegde haven in Porthmadog (Port Madock, naar de stichter van de plaats) te vervoeren. Dat gebeurde in eerste instantie bergopwaarts met paardenkracht en bergafwaarts met zwaartekracht. De hele lijn, bijna 22 km lang, ligt daarom in een continu verval. De spoorbreedte is 11 ft 11 1/2 inch wat overeenkomt met 597 mm.
In de jaren 1860 werd stoomtractie ingevoerd en kwam ook reizigersvervoer langzaam tot stand. Tot die tijd was bij wet personenvervoer op alles smaller dan normaalspoor verboden! De lijn zat al snel aan zijn capaciteit en spoorverdubbeling was voorgenomen. In plaats daarvan echter bouwde men sterke locomotieven volgens het onwerp van Fairlie, feitelijk twee locs ruggelings tegen elkaar op 2 draaistellen.
Met het vrijwel geheel sluiten van de mijnen werd de lijn in 1946 gesloten. Alle rails en materieel bleven echter aanwezig. Dit omdat de maatschappij door een Act of Parliament was opgericht en de kosten die gemaakt moesten worden om dit ongedaan te maken hoger waren dan de schrootwaarde! Vanaf 1954 werd de lijn langzaam weer voor toeristenvervoer geopend, het laatste stuk in 1982.
Ons ritje begon 's ochtends vroeg in Portmadog. Een station met flink wat sporen in een 90 graden boog.
De Iarll Meirionnydd (Earl of Merioneth) stond al klaar. Een schitterende Fairlie loc.
Vertrek liet echter op zich wachten. Uiteindelijk werd gemeld dat niet zeker was of de loc de hele rit kon maken en dat we daarom door een diesel getrokken zouden worden. 'That happens with things old, like me'. Daar had de man geen gelijk in, want hoewel hij zelf minstens 60 was is de loc pas in 1979 gebouwd, in de eigen werkplaats en naar origineel Fairlie ontwerp.
Hoe dan ook, de Vale of Ffestiniog, op de laatste foto al links in beeld te zien, werd voorgerangeerd en met een kwartier vertraging konden we op weg. Na een mooie rit werd kopgemaakt in Blaenau Ffestiniog.
Rechts in beeld is nog een stukje te zien van de enorme hopen puin die de leisteenmijnen hier hebben achtergelaten. Elke ton gedolven steen leidt tot wel 980 kilo puin.
Op de terugweg uitgestapt bij de eerste halte Tanygrisiau (Tannygrisheye).
Vanaf dit station liepen we een halte verder naar Ddualt (Thwault). Een interessant stuk omdat in de periode dat de lijn gesloten was hier een stuwmeer is aangelegd waardoor de lijn verlegd moest worden. Bij 'eb' is het oude traject echter nog goed te zien.
Links zie je duidelijk de oude baandam die verderop in een tunnel verdwijnt. Rechts naast de boompjes zie je het nieuwe traject dat even verderop ook in een tunnel verdwijnt. Vlak voor de tunnel buigt een landweg af die je verderop over de heuvel ziet lopen. Dit is een nog ouder traject dat in de beginjaren werd gebruikt. Aan deze zijde werden de wagens m.b.v. een waterrad omhooggetakeld, aan de andere kant trokken de gevulde wagens de lege wagens bergop (het ook uit de Harz bekende Bremsberg principe).
Inmiddels kwam ook de volgende trein bergop, nu wel met stoomkracht.
Iets verderop kruist het wandelpad de tramway van een voormalige mijn ter plaatse.
Bovenop de berg is nog de ruine van het bergstation van een incline (Bremsberg) te zien
Na een klimmetje over de heuvel komt het pad aan de andere kant samen met het oude tracé. Links de incline, in het midden de dam van het oude tracé met aan het eind de oude tunnel.
Uiteindelijk komt het traject weer uit in station Ddualt. Dit station heeft een opvallend breed middenperron en ligt sinds de aanleg van het nieuwe tracé middenin een spiraal a la Brusio. Links het begin van de spiraal, rechtdoor aan het eind zie je nog net het viaduct waar de trein over zichzelf heen rijdt.
Ddualt vanaf het viaduct (deze foto was op de heenweg al genomen):
Even wachten en ja hoor rolt is onze trein, die we eerder nog bergop zagen zwoegen, rustig bergaf.
om een minuutje later het station binnen te rollen. De telegraaflijn geeft nog aan hoe het spoor vroeger rechtdoor liep
We rijden mee naar Tan-y-bwlch (Tannybullg, met een harde g op het eind), het centrale kruisingsstation ongeveer halverwege. Niet veel later kondigen rookpluimen vanuit het dal de tegentrein al aan.
.De Iarl Meirionnydd die ons 's ochtends nog in de steek liet is weer gerepareerd en neemt water.
In het machinistenhuis is de dubbele regulateur mooi te zien
Nadat alles weer weggestoomd is komt even later de Vintage Train binnen die ons weer terug zal brengen naar Porthmadog. Trekkracht is de Palmerston, bouwjaar 1863 en de oudste rijvaardige stoomloc ter wereld
Achter de loc een bonte verzameling rijtuigen van niet veel recenter bouwjaar
Het eerste Britse draaistelrijtuig op enige spoorbreedte:
en op het eind nog een paar snoepjes uit de jaren 1860:
Ook nu problemen bij vertrek: na 50 meter stopt de trein. Er is iets mis met de remmen. De gereedschapskisten worden gepakt en er wordt onder de loc gekropen. Gelukkig kunnen we even later toch weg.
De 10 minuten extra tijd die de Vintage train in de dienstregeling heeft hebben we niet nodig en zo lopen we de vertraging weer in. Keurig op tijd rollen we het station van Porthmadog weer in.
Einde van een mooie dag op een spoorlijn die zich op velerlei gebied de eerste of een van de eersten mag noemen. Zelfs met het gecomputeriseerde kaartverkoopsysteem waren ze British Rail een paar maanden voor!
Binnenkort meer met o.m. de Snowdown Mountain Railway en de Welsh Highland Railway.
bedankt dat je ons heb laten meegenieten 
